“Nago”, “uste dut” eta abar

Eneko Bidegain

Duela zenbait egun, blog honetako artikulu baten erantzunean, Juan Luis Zabalak “nago”-ren gehiegizko erabileraz idatzi zuen iruzkinetik atera dut gaurko gaia. Ustezko kasuak aipatzeko modu anitz daukagu, eta denak ez dira guztiz baliokideak. Hemen argitu nahi nuke etxean nola erabiltzen ditugun kasu horiek. Ñabardurak dira, ttipi-ttipiak maiz, baina bakoitzak badu bere funtzio zehatza.

1. Nago Jon eta Maider ez ote dabiltzan batera.
Kasu honetan, nire buruari galdera egiten diot, zerbaitegatik-edo iruditu zaidalako batera dabiltzala.

9. (BN-lab, S ap. Gte Erd; Dv). Preguntarse. (Usado generalmente en pimera persona). “Nago hori ez ote den ama (BN-lab), nago othe diren (S), nago zuzenean naizenez (BN-lab), nago ama othe denez (S)” Gte Erd 303.

2. Uste dut/nik uste Jon eta Maider batera dabiltzala.
Kasu honetan ez da galdera, ustea baizik. Uste sendoa izan daiteke edo ez. Holako zerbait errateko, oinarri bat behar da, ontsalaz.

3. Iruditzen zait Jon eta Maider batera dabiltzala.
Ez dut honen adieraren adibiderik aurkitu Orotariko Euskal Hiztegian, baina “uste dut”-en baliokidetzat joko nuke, baina oinarri bat baino gehiago, intuizio bat dago gibelean.

4. Erran nezake Jon eta Maider batera dabiltzala.
Hau ere intuizio batean oinarritzen da, baina segurtamen apalagoarekin.

5. Segur naiz/ziur nago Jon eta Maider batera dabiltzala.
Ustea eta segurtamena ez da gauza bera. Zertan oinarritzen da “segur” dagoena, “uste” duenarekin konparatuz? Elementu gehiago edo sendoagoak ditu? Ala intuizio sendoagoa? Bere solasean segurtamen gehiago erakusten du, baina ez du bermatzen “uste” duenak baino fidagarritasun gehiago duenik bere “segurtamenak”. Esaldi honetan, ahozko komunikazioan, segurtamen heina handiago edo txikiago ager daiteke, intonazioaren arabera.

6. Segur eta fida naiz Jon eta Maider batera dabiltzala.
Segurtasun handiagoarekin erraten dena, baina erran daiteke ere “segur eta fida naiz Athleticek Eibarren aurka irabaziko duela”. Eta?

7. Lepoa joka nezake Jon eta Maider batera dabiltzala.
Segurtasun are handiagoarekin erraten dena, baina apustu kutsuarekin. Beraz, segurtasuna eta informazioaren fidagarritasuna ez dira osoak.

8. Jon eta Maider batera dabiltzalakoan nago.
Hau arrotzagoa egiten zait. Etxean ez dugu nehoiz erabili, nahiz eta maiz irakurri eta entzun dudan. Nik segurtasunaren adierazpenean sailkatuko nuke.

(En expresiones que indican convencimiento). Cf. infra (8). Orretan nago, ta bene-benetan esaten dot. Ag AL 135. Baietzean dago. Ag G 258. Ortan nago ni ere. Or SCruz 144. Aztueziñak izango diralakoan nago. Lab EEguna 102. Orretan bagagoz. Eguzk GizAuz 52. Txuliatuko ez dituzulakoan nago. Zait Sof 191. Gustatuko zaidalakoan nago. Txill Let 112. Baiezkoan egoan oraindiño. Bilbao IpuiB 183. Orixe frogatuko dugulakoan gaude. Vill Jaink 89. Eskubidea zeukalakoan zegoen. MEIG VII 70. Ni honetan nago. ib. 132.

9. Jon eta Maider batera dabiltza, posiblez.
Ustearen eta ondorioztatzearen arteko zerbait. Hori dionak, baditu oinarriak pentsatzeko batera dabiltzala. Ondorio hori oinarri sendoetatik abiatzen da, ez intuiziotik.

10. Hain segur, Jon eta Maider batera dabiltza.
Ez da intuizio sendoetan oinarritzen den segurtamen bat, baizik eta oinarri sendoetatik abiatuz ateratzen den uste sendo edo ondorio bat. Hau dionaren solasa, beste kasu guztietakoa baino fidagarriagoa da, nahiz eta huts egin dezakeen.

11. Dudarik gabe, Jon eta Maider batera dabiltza.
Aitzinekoaren gisakoa da, baina hori dionak nahiko oinarri badu Jon eta Maider batera dabiltzala baieztatzeko. Baieztapen “ofiziala” falta du.

12. Badakit Jon eta Maider batera dabiltzala.
Hara, baieztapen “ofiziala” badut.