miel a. elustondo
Eta orduan… azkeneko gauza. Zatika gogoratzen dut dena, pusketaka. Nire aulkitxoan jarrita nengoen, beraren ondoan, gauez. Zortzietan, esan nuen: «Vasenka, ibilalditxoa egitera noa». Berak, begiak ireki eta itxi zituen, joaten uzten zidan. Hotelera heldu nintzen, gelara igo, zoruan etzan –ezin ohean etzan, min handia egiten zidan denak–, eta, orduantxe, garbitzaileak ate joka eraso zion: «Zoaz! Zoaz bizkor! Senarra hoska ari zaizu etengabe!».
Berehala hots egin nuen erizaindegira. «Zer moduz dago?». «Orain dela hamabost minutu hil da». Zer? Bertan igaro nuen gau osoa. Hiru ordu eman nituen kanpoan! Eskaileretan behera abiatu nintzen. Gela hiperbarikoan segitzen zuen, artean ez zuten handik atera. Harrezkero ez nuen utzi. Hilobiraino lagundu nion. Nahiz eta gogoan dudana ez izan hilkutxa, ezpada plastikozko poltsa. Poltsa hura.
Gorputegian galdetu zidaten: «Nahi duzu ikusi zer janzten diogun?». Baietz, nik! Traje ofiziala jantzi zioten, kapelu eta guzti. Ezin izan zioten oinetakorik jantzi, oinak puztu egin zitzaizkiolako. Trajea ere ebaki egin behar izan zuten, ezin izan ziotelako jantzi, han ez baitzegoen erabateko gorputz osorik. Ospitalean igarotako azken bi egunetan… ahotik botatzen zituen birika eta gibel pusketatxoak. Bere erraietan itotzen ari zen. Nire eskua bendatu eta ahora sartzen nion, pusketatxo haiek ateratzeko. Ezinezkoa da hartaz hitz egitea. Ezinezkoa hartaz idaztea. Ezinezkoa jasatea. Ezin izan zuten senarrari janzteko moduko oinetako parerik aurkitu. Oinutsik hilobiratu zuten.
Denak etorri ziren. Haren gurasoak eta nireak. Painelu beltzak erosi genituen Moskun. Larrialdietarako Batzordea gurekin bildu zen. Gauza bera esan zieten denei: «Ezinezkoa zaigu zuen senar edo semeen gorpuak zuei ematea, guztiz erradioaktiboak dira eta Moskuko hilerrian hilobiratuko dituzte modu berezian. Zinkezko ontzi soldaduetan, zementu geruzapean. Eta agiri hauek sinatu beharra daukazue hemen bertan».
Eta baten bat haserre bazen eta hilobia etxera eraman nahi zuela esaten bazuen, esaten zioten hildakoak, badakizu, heroiak zirela, eta engoitik ez zirela familienak. Estatuaren heroiak ziren. Estatuarenak ziren.
Unean bertan hegazkin-txartelak erosi zizkiguten etxera itzultzeko. Hurrengo egunerako. Etxean, logurak nengoen. Etxera sartu eta ohean zerraldo erori nintzen. Hiru egun egin nuen lo. Anbulantzia etorri zen. «Ez», esan zuen medikuak, «esnatuko da. Sekulako loa besterik ez da».
Hogeita hiru urte nituen. Bi hilabete geroago Moskura itzuli nintzen. Tren geltokitik hilerrira zuzen. Berarengana! Hilerrian uzkurdurak izaten hasi nintzen. Berarekin hizketan hasi orduko. Anbulantziari hots egin zioten. Agindutako epea baino bi aste lehenago zen.
Erakutsi egin zidaten. Neska zen. «Nataxenka», hots egin nuen. «Aitak Nataxenka izena jarri zizun». Osasuntsu itxura zuen. Besoak, hankak. Baina gibeleko zirrosia zuen. Hogeita zortzi roentgen zituen haurraren gibelak. Jaiotzetiko bihotz gaixotasuna. Lau ordu geroago, hila zela esan zidaten. Eta berriz: «Ez dizugu emango». «Zer esan nahi duzu ez didazuela emango? Neu naiz nire alaba zuei emango ez dizuena!».
[Isilik geratu da, luzaro]