Karlos del Olmo Serna
Esan daroatenez «ez du inor behin ere gaizki jotzen hartzeak», hortaz, nori ez litzaioke gustatuko testuetako terminologia kontrolatu ahal izatea, dela itzultzean, dela idaztean, dela testuak zuzentzean? Zelan eutsi barne koherentziari, zelan errespetatu estu-estu bezeroaren gurari (edo apetaldi) terminologikoak? Wordfast (klasikoa nahiz Pro bertsioa) darabiltenek «ongi ohi dakite Zerrenda Beltza izeneko aukera zein den ona», ikaragarri errazten duelako aipatu programaren aukera horrek zerrenda beltzak eta debekuen ordezko terminoak kudeatzea. Baina, ordenagailuak lagunduriko tresna berezirik gabe ere behar egin dezakegu terminologia kontrolatzen.
Esate baterako, nola jakin dezake zuzentzaileak, modu azkar eta automatizatu samarrean, testu luze bateko terminologia modu koherentetan erabilita ote dagoen, ordenagailuetan ohiko den testu prozesadoreetako bat bitarteko dela? Bezeroak terminologia jakin bat nahi izatea (hortaz, beste aukerak debeku izatea) ez da zerrenda beltzak edo aplikazio baterako hiztegi elektroniko egokituak paratzeko zio bakarra: susmo izan dezakegu testu luze batean ohiko zuzentzaileak txartzat edo ezezaguntzat jo ditzakeela ezagutzen ez dituen berbak, testu horretan ezinbesteko izanik ere; zenbait terminori saihets egin beharko diegula, estandarrean edo are jakintza alor jakin batean ere aukera bat baino gehiago egon daitekeen arren, bat besterik onartzen ez duelako harako testuak; letra larria edo xehea bereiztea muntadun gerta daitekeela («Bunsen metxero bat» ala «bunsen bat»)…
Kode irekiko OpenOffice doako programa, adibidez, erraz molda daiteke zuzenketa eginkizunetarako, zerrenda beltzak (eta zerrendako debekuak zuzentzeko proposamenak) sortzeko aukera eskaintzen duenetik.
Prozedura erraza da, errazik bada: Tresnak menuan Aukerak atalera joko dugu, eta Hizkuntza-ezarpenak aukera hautatuko dugu bertatik zabaltzen zaigun menuan. Hartan, Idazteko Laguntza deritzonera joko dugu, Erabiltzailearen Hiztegiak aukeran Berria botoia sakatu ahal izateko. Hari eragin ondoren, zabaltzen den leihotxoan gure hiztegia bataiatzeko moduan izango gara. Izendatu ostean, zein hizkuntzatarako den aukeratuko dugu menu hedagarrian, kontu muntadun bat ahaztu gabe: klik egitea salbuespena aukeran, horrexek adieraziko baitio programari hura zerrenda beltza dela, erabiltzailearen hiztegi arrunt horietako bat barik. Baietz adierazi ondoren, hiztegia zerrendan agertuko da, lagun dituela (-) bereizgarria eta laneko hizkuntza.
Hiztegia elikatzen hasteko, menu bereko Editatu botoia zapaldu eta behingoan, leiho bat zabalduko da, termino galarazia (Hitza) eta zuzendua (Iradokizuna) idatzi ahal izateko. Elikatu ondoren, erabilgarri izango dugu, besterik gabe. Behar beste hiztegi defini dezakegu eta elikatu, eta beharren arabera, bat edo edo gehiago «piztu» ala «itzungi», laukitxo batean ala batean baino gehiagotan klik eginda.
Mugakizun batzuk ditu, dena dela: sintagmarik ez ezagutzea eta puntuazio ikurrik edo espaziorik erabili ezina, hitzak mugatzeko erabiltzen dituelako halako ikurrak programak.
Hortaz, zuzendu beharreko dokumentua «hiztegi beltz» horrekin edo horiekin aztertzen hasiko litzateke zuzentzailea, gorriz azpimarraturiko ele bakoitzean programak proposaturiko iradokizuna ontzat eman ala dagoen-dagoenean uzteko.
Hiztegiok, zertan esanik ez, idazle, itzultzaile eta zuzentzaileen artean partekatu daitezke. Hartarako, nahikoa da sistema eragilean ezkutatuta dagoen karpeta hau bilatzea —karpeta ezkutuak agerian jartzeko adierazi beharko diogu, aurretik, sistema eragileari, Windowseko esploratzailean karpeta aukeretan artxibo eta karpeta gordeak erakusteko aginduta—.
Zerrenda beltzerako irispidea honen moduko bat izango da, nahiz eta sistema eragilearen arabera alda daitekeen:
C:\Documents and Settings\”Erabiltzailearen izena”\Datos de programa\OpenOffice.org2\user\wordbook\
Mac OS sistema eragilean ere karpeta hori topatu behar genuke, Liburutegian, hortxe artxibatzen dituelako hiztegi berezi horiek sistemak.
Gaurko zuzenketak eman du berea, laguntza hau bitartea, biharkoak balekar hobea.