Iribas, zuretzat (II)

Asier Larrinaga Larrazabal

Laster datoz hauteskundeak EAEn eta Nafarroan, eta hainbat alderdik euskararen gaia atera dute giroa asaldatu eta hedabideetan lerroburuak irabazteko asmoz. Gordinki jotzen dute euskararen sustapenaren aurka, betiko argudio sinple eta sinesten errazak erabiliz, baina euskaltzaleak hasi dira behar bezala erantzuten. Zoragarria iruditu zitzaidan Estitxu Garaik orain egun batzuk esandakoa. Nik neuk, serie bat hasi nuen aurrekoan, sinplekeriak gezurtatzeko eta kontrargudioak eskaintzeko.

Lehengoan, Iribasek botatako hitzekin hasi nintzen. Handik egun batzuetara, Idoia Mendiarenak entzun genituen eta, geroago, De Andres eta Oyarzabalenak. Gaurko post hau, dena dela, Joseba Arregiri zuzendu behar nioke, berea baita azken hiruron ideien gurasotasuna.

Arregik «Consideraciones sobre las bases de la política lingüística» atera zuen 2008an La política lingüística vasca a debate tituluko liburuan. Euskarazko bertsioa ere badago Interneten. Ez nuke inor aspertu nahi, baina uste dut interesgarria dela Arregiren artikulua laburbiltzea. Sei puntuko eskema bat baino ez da izango.

1. Ardanzaren koalizio-gobernuaren garaian, eskola eta administrazioa euskalduntzeko adostasuna lortu zen Euskal Autonomia Erkidegoan.

2. Adostasun horretan, erdaldun elebakarrek oso eskuzabal jokatu zuten, euskaren aldeko keinuak gizartearen integrazio politikorako eta biolentziaren arazoaren konponketarako balioko zuelakoan.

3. Ibarretxeren garaian, elebakarrekiko adostasuna hautsita, ezker abertzalearen gogoko jarrerak bultzatu ziren; funtsean, euskara hizkuntza nagusi modura ezartzea administrazioan eta hezkuntzan.

4. Politika hori guztiz bidegabea da, erdaldun elebakarrak administrazioko lanposturik onenetatik kanpo uzten baititu.

5. Bidezkoagoa litzateke EAEko administrazio publikoa gaztelaniaz bakarrik mintzatuko balitz. Hala ez lirateke erdaldun elebakarren eskubideak urratuko, ezta euskaldun elebidunonak ere, gaztelaniaz jarduteko gaitasuna ere badugu eta.

6. Azken batean, ameskeria hutsa —«postmodernismoaren ezaugarria»— da arazo guztiak konpon daitezkeela sinestea. Hizkuntza-eskubideen gatazka konponezina da, % 100 baino handiagoa baita euskaldun elebidunon eskubideak eta erdaldun elebakarren eskubideak gehitzeak ematen duen batura.

Oso erraz erantzun dakioke argudiaketa horri.

Eraso-argudioa: Eskubide-gatazka dagoenean, ez da bidezkoa euskaldun elebidunen  eskubideak erdaldun elebakarrenen gainetik ezartzea.
Kontrargudioa: Ez dago inongo gatazkarik. Legeak zehazten du zein diren eskubideak,  eta eskubideak denontzat dira.

Oso garbi dago kontua. Administrazioarekin euskaraz aritzea eskubide bat da EAEko herritar guztientzat, Euskararen Normalizaziorako Legean jasoa. Funtzionario izatea ez da eskubidea inorentzat, ez EAEn, ez Chinchonen. Funtzionario izan nahi duenak gizartea ondo zerbitzatzeko gaitasunak eta ezagutzak badituela frogatu beharko du.

Konforme ez dagoena parlamentuan ahalegin daiteke gauzak aldatzen. PSOEk eta PPk 43 hiletan izan zuten gehiengoa Eusko Legebiltzarrean eta, hala eta guzti, ez zuten debate linguistikoa sustatu. Pentsa liteke, agian, errentagarriago zaiela euskararen gaia hauteskunde-kanpaina guztietan ateratzea betiko konpontzea baino. Nik nahiago dut pentsatu Nafarroako kasuak ikaskizuna eman digula denoi: herritarren nahia eta borondatea euskarari heltzea bada, alferrik da legebiltzar bateko zenbakiekin jokatzea edo gobernu baten jarrera pasibo-agresiboarekin boikotatzea.