Letrekin olgetan

Bego Montorio Uribarren

Nork bere ohitura, nork bere mania, nork bere eroa. Bat izan, bestea izan, denok ohi dugu horrelakoren bat.

Gure etxeko bat, esaterako, kalean beti gora begira ibiltzen da, soa eta gogoa eraikinen zer-nolakoetan kateaturik, eta horren ondorioz txakur-kaka guztiak zapaltzen ditu. Beste batzuek, berriz –ni horien tarteko–, halabeharrez erreparatu behar izaten diegu parean tokatzen zaizkigun idazkunei, kartel guztiak oso-osorik irakurri beharrak non eta zertan ari ginen ahantzarazten badigu ere. Ohitura maniatikoa, bai, hori da topatu dudan arrazoi bakarra esplikatzeko zergatik irakurri behar izaten ditudan baita autobideetako komunetan eta ospitaleetan egon ohi diren garbiketa-kontrolerako oharrak ere, nork eta zer ordutan garbitu duen markatzen duten horiek. Ez da txukuntasunaren bermea nahi dudalako edo izen-abizenen bitartez garbitzaileen jatorria asmatu nahi dudalako, ez: idatzita daudelako irakurtzen ditut, ezinbestean kasik.

Aspaldiko jaidura dudanez, berarekin bizitzen ikasi dut, eta konturatu naiz trenpuak eta umoreak baldintzatu egiten didatela irakurtzeko modua; nolako eguna, halako irakurketa.

Munduarekin haserre nabilenean, afixetan hain ugariak izaten diren akatsek salto egiten didate muturretara, eta are gehiago haserretzen naiz munduarekin orduan. Beste batzuetan, ordea, olgetarako gogoa nagusitzen zaidanean, bestelako esanahiak topatzen dizkiet hitzei, eta haien atzetik joaten zait gogoa, mundu paraleloen bila edo.

Horrelako aldarte onean egongo nintzen lehengo batean, metro batzuetara neukan kartelari begiratu eta hitz hauek ikusi nituenean:

Askoz gauza gehiago zeuden idatzita paper hartan, baina, nengoen tokitik, hizki handienak baino ezin bereizi. Letras – Letren, irakurri nuen, eta, oharkabean, alemanaren doinua-edo eman nion Letren horri, txikitako jolasetan bezala: zelan egiten den alemanez?, bada, erdal hitz bat hartu, jarri amaieran “-en”, eta horra! Achtung, trooopen!

Letras – Letren, aleman hitza izango zen benetan letren hori? Ez, ez zen posible. Eta zer izango zen, ikuskariren bat agian? Poesia errezitaldi bat? Apur bat gehiago hurbildutakoan argitu zitzaidan zalantza:

 

Osorik irakurri nuen kartela, jakina (nork bere eroa, esana dut lehen ere), eta, bestelako aldarte bat izatera, argazkia atera eta Karlos Cidi bidali behar niola pentsatuko nukeen, sagarra-martxoak 25 de marzo… artikuluko adibide zerrendari gehitzeko. Edo kartelgintza elebidunean langile elebidunak egotearen beharra aldarrikatuko nukeen behin berriro ere. Edo, auskalo, baliteke gogoan hartzea nola trakesten zuen komunikazioa goiburuko maketazio nahasi hark, nahiz eta haren azpiko azalpen zehatzak txukun eta argi idatzita egon, bai euskaraz bai gaztelaniaz, zutabe banatan.

Nire onerako, baina, bestelako umorez nengoen egun hartan, eta, letra jostari haiengandik aldendu aurretik, gogoeta hau baino ez nuen egin:

Eenee, beharra ematen digu gero, elebitasun formal dontsu horrek!

PS. Udaberriko asteniari leporatu nahi nion testutxo ganorabako samar hori idaztea hainbeste kostatu izana, baina mediku bati aditu nion lehengoan gezur hutsa dela, horren ebidentzia zientifikorik batere ez dagoela. Putza!