Oskar Arana Ibabe
Esatariak esan du. Europar Batasunarekiko elkarkidetza-itun baten ondorioz omen da gatazka guztia Ukraina urrutikoan. Eta euskaraz aditutakoa gaztelaniara itzuli beharrez hasi da nire burua: zer ote elkarkidetza? Euskaltermen, harritzekoa, ez dago ordain bakar bat ere, eta nazioarteko zuzenbide publikoko terminoa izatekotan, zer edo zer jasota egon beharko litzateke. Labayru hiztegiak du jasota, baina solidaritatea edo elkartasuna dela dio. Ederra litzateke, baina estatuek eta estatuz gaineko egitura politikoek ez dute elkartasun-itunik sinatu ohi, elkartasuna unean uneko larrialdi eta hondamendietarako utzi ohi dute, eta, orduan ere, tentuz. Zer ote, beraz, Ukrainak Europar Batasunarekin sinatua duen itun hori? Hiztegi Batuan ere ez da halakoren arrastorik… eta, nago hitz horrenak egin egingo duela, egin ez badu dagoeneko…
Izan ere, Ukrainak badu tratatu bat sinaturik Europar Batasunarekin, baina elkartea osatzeko tratatu bat da, elkarren sozio izateko tratatua, partzuer izateko tratatua, merkataritzan eta elkarrekiko lanerako beste eremu batzuetan.
Ez ditut gogoko elkarkidetza bezalako hitzak. Eramoldea susmagarria iruditzen zait, elkarkide bera susmagarri izanik. Dena zait adierazle horretan adieraziaren arerio: elkar, ezin aditz-oina izanik kasu honetan, izenordain behar, absolutiboan, eta hari kide atzizkia erantsi, eratorpenez zer adierazteko, baina? Elkarren kide? Elkarrekin kide?… Eta, ondoren, are eta ilunago bihurtzeko, tza atzizkia erantsi, abstrakzio kutsu bat eman nahirik edo… Baina, abstrakzioa ez, zehaztasuna eta konkrezioa maiteago ditu zuzenbideak kontzeptuetan. Elkarkidetasun hitzari antza edo gaztelaniazko afinidad ordaina emana dio Orotarikoak, beraz, are nahasgarriago EBren eta Ukrainaren arteko tratatu hori zertan datzan argitzeko, zeren eta, estatuen artean elkartasun-tratatuak bezain urri baitira elkarkidetasun-tratatuak… eta bai bitxiak izango liratekeela.
Hara zer definizio ematen duen erdaraz, EBren eta Ukrainaren arteko tratatu horrek:
A European Union Association Agreement (for short, Associacion Agreement or AA) is a treaty between the European Union (EU) an a non-EU country that creates a framework for co-operation beween them. Areas frequently covered by such agreements include the development of political, trade, social, cultural and security links. The legal base for the conclusion of the association agreements is provided by art. 271 TFEU (former art. 30 and art. 238 TEC).
Proposatuko nuke, kontzeptu hori emateko, partzuer tratatua edo partzuergo tratatua, nola auzoak edo herriak edo ugazabak izan bailitezke partzuer maila apalagoetan, halaxe izan bailitezke estatuak beren artean eta beste erakunde goragokoekin.
Elkarkidetza, hain da iluna, nahiz eta erabilia izan den hainbat esparrutan eta hainbat adierarekin hainbat testutan, non hiztegiek ere ihes egin baitiote hura definitzeari.
Zer etorkizun izango ote duen, ez dakit zuzen. Baina nik, hitz horrengatik bederen, beste askorengatik ez bezala, ez dut dolu handirik izango ahazturik emeki-emeki aienatzen hasiz gero. Zuetako norbaitek erakutsiko dizkit, beharbada, nik agerian ikusi ez dizkiodan merezimenduak eta ohoreak, nik txera handiagoa har diezaiodan…