Iratxe Goikoetxea Langarika
Aurreko post batean, Bego Montoriok harridura agertu zuen El País egunkariko irakurlearen defendatzaileak itzulpenaz jardun zuelako. Hedabideetan, itzulpena eguneroko kontua da, eta are gehiago euskaraz diharduten kazetarien lanean. Albistegietan, era guztietako itzulpenak egin behar izaten dira, sarritan di-da, eta beste hainbatetan hausnartuta; batzuetan kontzeptuak euskaratu behar ditugu, esaldi osoak noizbehinka.
Zuzentzaileok galdera zaparrada batez bonbardatzen gaituzte: Nola esaten dugu «agencia inmobiliaria»? Zelan da «aportaciones financieras subordinadas de Eroski»? Eta «preferentista»? Rubalcabak esan du kupoa «revisable» izan daitekeela; nola esango dugu hori? Hirietarako «más habitable» kontzeptua, zelan da? Eta «discapacidad motora»? Eta «puño americano»?
Aspaldi honetan itaundu dizkiguten kontzeptuetako batzuk dira. Adjektibodunak asko.
Har dezagun lehenengoa, «agencia inmobiliaria». Arazorik ez: etxebizitza agentzia. Antzeko hautua egin dute nolaerran hiztegian, «immobilier» hitzaren ordainetan etxe- proposatuta: etxe agentzia, etxeen merkatua… Higiezin aukera ere jasota dago, zuzenbide arlorako.
Bigarrena: Eroskiren menpeko finantza ekarpenak? Barkatu, Eroskiren mendeko finantza ekarpenak? Baina ekarpenok ez daude Eroskiren edo dena delako enpresaren mende. «Subordinado» hori kategoriari ei dagokio[1]. Beraz, hiztegiei ez ikusi egin, eta finantza ekarpen subordinatu esaten dugu. Bide batez, ez ote zaio eremu zabalegia eman mendekotasun hitzari? Dependentzia ere ageri da Hiztegi Batuan.
Hirugarrenean, luzera da arazo: lehentasunezko akzioak edo lehentasunezko partaidetza esaten dugu. Eta akzioen jabeak akziodunak dira. Baina lehentasunezko akziodunak esanda, akziodunek eurek dutela lehentasuna ematen da aditzera. Idatzietan lekuz estu gabiltzanean, zilegi ote da preferentista erabiltzea, mileurista darabilgun bezala?
Laugarren galdera: «revisable». Rubalcabak kupoaz adierazitakoa erraz konpontzekoa da kupoa berrikusi daitekeela esanda. Gaitzagoa da ordaina ematea termino baten parte denean, PPk proposatutako «cadena perpetua revisable» kontzeptuan legez. Berrikusgarria esan liteke, baina -garri atzizkidun adjektiboek arazoa sortzen digute askotan, beste adiera batzuk nagusitu direlako. Hor dago ikusgarri (=ikustekoa, miresgarria), eta hor dago bizigarri[2] (=bizia ematen duena, pizgarria). Eta hor dago urteetako eztabaida ere: istripu hilgarri erabiltzekoa da?
[1] Deuda subordinada ere esaten zaio, eta berdin ingelesez. Esanahia argi adierazita dago onelook hiztegian.
[2] Hiztun arruntontzat arrunta ez bada ere, bizigarritasun kontzeptua errotuta dago arkitektura eta urbanismoari lotuta.