Jesus Maria Agirre Berezibar
Inpresioa nuen Euskalterm arlo batzuetan halako saski-naski bat bihurtuta zegoela, dispertsio handiegia zeukala hainbat terminoren ordainetan. Pentsatua nuen, gainera, nonbait planteatzea ea komeni ez ote zen garbitu bat ematea (Terminologia Batzordeak edo), iritzirik termino batzuen kasuan ebatzi bat hartu beharra zegoela bi edo hiru ordainetatik bat hartzeko.
Eman nuen atzo begiratu arin bat Euskaltermen, eta nire barrutiari dagokionez ohartu naiz dispertsioa baino gehiago dualitatea dagoela, eta lasaitu txiki bat hartu nuen, egoera ez baitzait iruditu nik uste bezain grabea. Hona adibide batzuk:
interpelación: jabeldura, interpelazio
ponencia: txosten/talde txostengile [Legebiltzarrean lantalde]
comité: batzorde, lantalde, komite…
institución: erakunde, instituzio…
(consejo) rector: artezkaritza, errektore…
actividad: jarduera, aktibitate…
asistencia: laguntza, asistentzia
diversidad: aniztasun, dibertsitate
variedad: askotarikotasun, barietate
solidaridad: elkartasun, solidaritate
ejecutar: betearazi, egikaritu, burutu, gauzatu, exekutatu…
urgente: presako, berehalako, premiazko, urgente
Esan dudanez, uste nuen txarragoa zela egoera. Erreparatzen badugu, dualitatea gehienbat hitz propioz eta maileguz osatuta dago. Beste gauza bat ere hauteman daiteke: mailegua gehiago agertzen da arlo teknikoetan (informatika) eta oraintsueneko bildumetan (Administrazio sanitarioa), eta hitz propioa, ordea, gehiago arlo sozialetan (zuzenbidea, politika, hezkuntza…), non aspaldi finkatu baitziren terminoetako asko.
Hiru ondorio xume atera daitezke datuotatik. Bat, arlo zientifiko-teknikoetan agian bestetan baino aurreiritzi linguistiko edo karga ideologiko gutxiagoz jokatzen dute, edo agian unibokotasuna zorrotzago gorde behar dute. Bi, adibideetako hitz propioak askotan adiera orokorragokoak edo hizkera-maila arruntagokoak dira maileguak baino. Eta hiru, hitz propioz osaturiko hainbat terminorekin egina dugu dagoeneko 25-30 urteko tradizio bat, kolpean iraultzea komeni ez zaiguna.
Hona iritsita, gogora etorri zait Xabier Amurizaren hura: «Ez dago gaia konfrontazio bihurtu beharrik. Hitz komuna eta ustezko euskal ordaina sinonimotzat utz litezke, elkarren lagun. Duda kasuan, biak jasotzea da gutxien kostatzen dena, bataren ala bestearen errotzea (edo biena) erabileraren esku utziz» (Zazpi ebidentzia birjaiotzarako, 247).
Ez zait okurritzen beste biderik.